Piše: Khalil al-Anani, thebosniatimes.ba
Posljednjih sedmica, arapski zvaničnici pohrlili su u Siriju – ne da bi pružili podršku žrtvama zemljotresa koji je pogodio sjeverozapad zemlje, ubivši oko 6.000 ljudi, već radije da bi se ponovo angažirali i normalizirali odnose sa sirijskim predsjednikom Basharom al-Assadom .
Egipatski ministar vanjskih poslova Sameh Shoukry doputovao je 27. februara u Damask u prvu posjetu visokog egipatskog zvaničnika od početka sirijske pobune 2011. Dan ranije, delegacija arapskih zakonodavaca predvođena predsjednikom parlamenta Kaira, Hanafyjem al-Gebalyjem , posjetio Damask i sastao se sa Asadom i drugim sirijskim zvaničnicima.
Ne treba da čudi da neki arapski režimi normalizuju odnose sa Asadom, jer pokazuju slične karakteristike autoritarnosti i okrutnosti
Ranije prošlog mjeseca, samo nekoliko dana nakon zemljotresa, ministar vanjskih poslova Emirata Abdullah bin Zayed posjetio je glavni grad Sirije i prisustvovao sastanku sa Asadom. Nekoliko dana kasnije, Ayman Safadi, jordanski ministar vanjskih poslova, posjetio je Damask u prvom takvom putovanju visokog jordanskog zvaničnika od početka sirijskog ustanka.
Sam Assad je prošlog mjeseca bio tek drugoj državnoj posjeti Omanu od 2011. godine, zemlji koja nikada nije raskinula veze sa Damaskom, gdje ga je primio sultan Haitham bin Tariq.
Ovi zvaničnici su ove posjete opravdali u kontekstu pružanja podrške i solidarnosti sirijskom narodu nakon potresa. Ali ovo opravdanje je neutemeljeno, otkrivajući u kojoj mjeri ove zemlje žele obnoviti svoje odnose sa Assadovim režimom, usred rata koji je u toku u kojem je ubijeno više od pola miliona ljudi, raseljeno više od 12 miliona i uništena zemlja.
Ironično, potres nije pogodio Damask, već je prvenstveno pogodio gradove poput Alepa, Hame, Latakije i Idliba, od kojih neki nisu pod kontrolom sirijske vlade.
Prije zemljotresa
Zaista, proces normalizacije odnosa i rehabilitacije sirijskog predsjednika počeo je mnogo prije potresa. Ujedinjeni Arapski Emirati su pružali podršku tokom dužeg vremenskog perioda i bili su prva arapska zemlja koja je ponovo otvorila svoju ambasadu u Damasku. Prošle godine je također postala prva arapska država koja je primila Assada od izbijanja sirijskog rata.
Prestolonasljednik Abu Dhabija Mohammed bin Zayed je s vremena na vrijeme razgovarao s Asadom telefonom, a UAE je posebno među rijetkim zemljama koje su održavale otvoren odnos sa sirijskim predsjednikom posljednjih godina.
Osim toga, UAE su navodno pružili finansijsku podršku Asadovom režimu, šaljući milione dolara za poboljšanje svoje unutrašnje pozicije. Ova podrška se dijelom može objasniti neprijateljstvom između Abu Dabija i Turske posljednjih godina, prije njihovog zbližavanja u posljednje dvije godine. Abu Dhabi također želi udaljiti Siriju od saveza s Iranom, koji se smatra potencijalnom prijetnjom nacionalnoj sigurnosti UAE.
Što se tiče Egipta, od vojnog preuzimanja vlasti sredinom 2013. godine, njegov odnos s Assadovim režimom kontinuirano se poboljšava kroz političku i diplomatsku podršku, posebno u pogledu povratka Sirije u Arapsku ligu, koja je suspendovala svoje članstvo krajem 2011. godine.
Bilo je i izvještaja o tome da Egipat pruža vojnu pomoć Assadovom režimu. Egipatski predsjednik Abdel Fattah el-Sisi potvrdio je svoju podršku sirijskoj vojsci pod Asadom u intervjuu za portugalske medije 2016. Sisi je također razgovarao s Asadom nakon zemljotresa, u prvom službenom telefonskom razgovoru između dvojice lidera.
Podrška Egipta Asadovom režimu može se objasniti s nekoliko faktora: sličnošću dva režima u smislu brutalnosti i ugnjetavanja u ophođenju s protivnicima; njihov zajednički stav da je arapsko proljeće bila vanjska “zavjera” i egzistencijalna prijetnja s kojom se mora suočiti i eliminirati; i njihove pojedinačne saveze sa Rusijom, što znači solidarnost sa projektom Moskve u regionu Bliskog istoka.
Poluga za SAD
Ono što je upečatljivo je da su one zemlje koje normalizuju odnose sa Assadovim režimom među najvažnijim strateškim saveznicima Sjedinjenih Država u regionu. SAD su odbacile, barem za sada, normalizaciju s Asadom i čini se da nemaju interesa za rehabilitaciju sirijskog režima na regionalnom ili međunarodnom planu.
Jasno je da ove zemlje vide Bidenovu administraciju kao slabu i klimavu, te da je malo vjerovatno da će poduzeti mjere protiv država koje su se odlučile za normalizaciju odnosa sa Assadovim režimom. Oni iskorištavaju američku zaokupljenost ruskim ratom protiv Ukrajine s jedne strane, i sukobom SAD-a s Kinom s druge strane, kako bi vodili kvazi nezavisnu vanjsku politiku koja podržava njihove vlastite interese.
Na kraju, neki možda pokušavaju da iskoriste pitanje normalizacije kao političku, stratešku ili ekonomsku polugu za SAD.
Ukratko, ne bi trebalo da bude iznenađujuće što neki arapski režimi normaliziraju odnose sa Asadom, jer pokazuju slične crte autoritarnosti i okrutnosti. Njihovo odobravanje trenutnog sirijskog režima je stoga u skladu s njihovim vlastitim političkim vrijednostima i praksama.
Ovaj proces normalizacije će se vjerovatno održati u doglednoj budućnosti, što će vjerovatno rezultirati ponovnim prijemom Sirije u Arapsku ligu nakon godina otuđenja. I uprkos tekućem nasilju i raseljavanju sirijskog stanovništva, pristalice Assadovog režima sigurno će opravdati svoju podršku pod izgovorom da pomažu “sirijskom narodu”.
(TBT, MEE)
