Piše: Marco Carnelos, thebosniatimes.ba
Najnovija faza izraelsko-palestinskog sukoba u Gazi otkrila je neočekivani moralni bankrot institucija Evropske unije i gotovo svih njenih država članica.
U prošlosti, Evropa je ulagala napore da ublaži slijepi proizraelski stav Washingtona i unaprijedi palestinsku stvar, kao na primjer tokom izrade Mape puta za mir iz 2003. Dvije decenije kasnije, EU i njeni najveći saveznici su jedva prepoznatljivi.
Posljednjih 20 godina izraelsko-palestinskog sukoba uključivalo je Drugu intifadu, izraelske destruktivne ratove na Gazi sa ogromnim žrtvama palestinskih civila, hiljade rušenja domova i puzajuću aneksiju kroz rast naselja na okupiranoj Zapadnoj obali i istočnom Jerusalemu. Gaza je također podvrgnuta oštroj blokadi od 2007. godine.
Pod ovim okolnostima, logika bi nalagala da je evropska podrška Palestincima trebalo da se poveća. Umjesto toga, Evropa postaje sve više pro-izraelska, ili u najboljem slučaju, ravnodušna prema palestinskoj stvari.
To dovoljno govori da je u posljednje dvije decenije jedina značajna mjera EU – budite sigurni – zahtijevati promjenu označavanja izraelskih proizvoda, osiguravajući da roba proizvedena u ilegalnim naseljima bude tako označena. Ovo je bilo manje bolno od udarca po zglobu, ali je ipak izazvalo ogorčenje Izraelaca.
Politički diskurs EU o palestinskim pravima polahko se prilagođavao sve više ekstremno desničarskom narativu Izraela, uz neslaganje i različita mišljenja ušutkana ili oštro kritizirana od strane mejnstrim medija.
Sama upotreba riječi “okupacija” ili bilo kakav prigovor izraelskom nasilju izjednačava se s antisemitizmom. Ova optužba se sistematski koristi za atentate na propalestinske političare i aktiviste putem samozadovoljnih medija. Jeremy Corbyn, bivši vođa britanskih Laburista, je odličan primjer.
Danas se stav laburističkog rukovodstva o Izraelu i Palestini jedva razlikuje od Likudovog, a muslimanski glasači masovno bježe iz stranke.
Jednostrana solidarnost
Ostale evropske stranke širom političkog spektra su slijedile isti put. Dogodila se potpuna metamorfoza. Moglo bi se dati mnoga objašnjenja, ali na kraju, evropski političari su uz Izrael jer se čini da na taj način ulaze u manje nevolje.
Ipak, niko nije mogao zamisliti šta će evropski lideri uraditi nakon događaja od 7. oktobra. Ovo ne kritizira njihovu oštru osudu napada palestinskih boraca 7. oktobra, niti podršku koju su pružili Izraelu.
Umjesto toga, moja kritika je usmjerena na posljednje dvije decenije evropske pasivnosti prema korijenima izraelsko-palestinskog sukoba i njihovu kontinuiranu nevoljkost da se pozabave pitanjem izraelske okupacije.
Ovaj sukob nije počeo 7. oktobra.
Generalni sekretar UN-a Antonio Guterres morao je da trgne Evropljane iz njihove krive tromosti podsjećajući ih ove sedmice da se “napadi Hamasa nisu dogodili u vakuumu”. Rekao je: “Palestinski narod je bio podvrgnut 56 godina zagušljive okupacije . Vidjeli su kako njihovu zemlju neprestano gutaju naselja i haraju nasiljem; njihova ekonomija ugušena; njihovi ljudi su raseljeni, a njihove kuće srušene. Njihove nade u političko rješenje njihove nevolje su nestale.”
Zbog ovih zdravorazumskih riječi Izrael je tražio Guterresovu ostavku.
U međuvremenu, povorka evropskih lidera s pravom je otputovala u Izrael kako bi izrazila svoju solidarnost, uključujući predsjednike Evropske komisije i Evropskog parlamenta, njemačku kancelarku, francuskog predsjednika, britanskog premijera i italijansku premijerku. Ali nismo vidjeli sličnu povorku posjeta Ramali dok izraelske bombe nastavljaju da padaju na Gazu.
Na evropskoj moralnoj ljestvici, izraelska bol je ocijenjena više od bola Palestine – i čini se da to ništa neće promijeniti. Evropski stav je da je Hamas počinio ničim izazvan teroristički čin, dok Izrael samo koristi svoje legitimno pravo na samoodbranu.
Krvava opomena
Međutim, pravo Izraela na samoodbranu mora biti kontekstualizirano u okviru njegove uloge okupacione sile više od pet decenija, tokom kojih je maltretirao, ponižavao i ubijao bezbroj Palestinaca. To je poenta koju je Guterres pokušavao prenijeti u svojoj oštro kritiziranoj primjedbi, posebno zapadnim demokratijama, tim šampionima svjetskog poretka zasnovanog na pravilima.
Vrijedi podsjetiti da kada su Palestinci posljednji put održali masovni mirni protest, Veliki marš povratka 2018., koji je uslijedio nakon provokativne odluke SAD-a da premjesti svoju ambasadu u Jerusalem, izraelska vojska je pucala na hiljade Palestinaca okupljenih kod ograde Gaze. Izraelski snajperisti ubili su više od 200 Palestinaca, uključujući medicinare i novinare, i ranili hiljade drugih.
Ovo je bio gnusan čin, zločin – ali ga zapadne demokratije nisu osudile.
Danas su evropski lideri šutjeli usred nesrazmjernog izraelskog bombardiranja Gaze, dok implicitno odobravaju ubilački jezik koji koriste izraelski zvaničnici – uključujući predsjednika Isaaca Herzoga, koji je rekao da u Gazi nema nevinih civila. “Cijela nacija je ta koja je odgovorna”, rekao je, prećutno opravdavajući njihovu kolektivnu kaznu.
Ovo je posebno nečuvena izjava koja dolazi od potomaka istih ljudi koji su pretrpjeli najstrašniju kolektivnu viktimizaciju 20. stoljeća: Holokaust. Jednako je nečuveno za evropske lidere što su šutjeli na Herzogove riječi.
Nakon što je 1.400 Izraelaca ubijeno u napadu 7. oktobra, izraelska zastava je projektirana na fasadama evropskih zgrada kao legitiman znak solidarnosti. Ali uprkos tekućem pokolju Palestinaca, sa više od 8.000 već ubijenih, nismo vidjeli slične zvanične gestove.
Naravno, hiljade palestinskih zastava vijore se u rukama gražana širom evropskih prijestonia, o čemu mejnstrim mediji uglavnom ne izveštavaju. Ljudi rade ono što njihove vlade neće: osuđuju nesrazmjernu odmazdu Izraela i kolektivno kažnjavanje palestinskog stanovništva Gaze kroz neselektivno bombardiranje i prekid isporuke vode, struje, goriva i hrane.
Sve evropske institucije jedva su bile u stanju uptiti, usred velikog pritiska javnosti, blage pozive Izraelu da se pridržava međunarodnog prava. Ovo je premalo, prekasno – i previše licemjerno.
(TBT, MEE)
