Armen Firman se popeo na
vrh minareta Velike džamije u Kordobi te skočio s nje. Nije letio, pao je, ali
srećom njegov letaćki izum bio je dovoljno napuhan da uspori spuštanje s minareta te tako nije pao na tlo u punoj brzini. Udarac od zemlju ga je blago zabolio,
ali nije usmrtio niti osakatio. Ovo je vjerojatno bio prvi historijski skok
padobranom.
Piše: Naeem
Ali, The Bosnia Times
Ljudi su sanjali da lete otkad su naučili hodati.
Historija je puna legendi i događaja u kojima su ljudi pokušavali da lete. Ikar
je bio najpoznatiji odletjevši blizu
sunca koje je mu je rastopilo vosak na kojem se nalazilo perje, te je stoga pao u
more i utopio se. Kinezi su vršili prve pokušaje letenja pa su puštali
zmajeve i to u 5. vijeku prije nove ere. Ali prvi uspješan pokušaj letenja ostvario je
evropski musliman po imenu Abbas ibn Firnas 875. godine u gradu Al-Andalus Qutuba (Kordobi, Španija).
Abbas Ibn Firnas je rođen u Izn–Rand Onda Al–Andalus (danas
poznato kao Ronda, Španjolska),
ali je živio u Emiratu Kordobe, koji je tada bio
jedan od glavnih naučnih centara u muslimanskom svijetu. Bio je svestran: pronalazač, inžinjer, avijatičar, ljekar, arapski pjesnik i poznati muzičar Andaluzije.
Priče kažu da je Ibn Firnas bio pod uticajem čovjeka po imenu Armen Firman 852. godine. To je osoba koja je
živjela od vratolomija. On nije
bio znanstvenik, ali posmatranjem prirode oko sebe i na osnovu fundamentalnog razumijevanja
mehanike letenja, izradio je odijelo od svile u
koje je ubacio drvo kao armirane šipke. Uzevši svoju krutu mašinu koju je spravio, Armen Firman se popeo na vrh minareta Velike džamije u Kordobi te skočio s nje. Nije letio, pao je ali
srećom njegov letaćki izum bio je dovoljno napuhan da uspori spuštanje s minareta te tako nije pao na tlo u punoj brzini. Udarac od tlo ga je blago zabolio, ali nije usmrtio niti osakatio. Ovo je vjerojatno bio prvi historijski skok
padobranom.
Ibn Firnas gledao je skok iz publike i bio je
impresioniran ućinkom. Iako je pokušaj bio sirov i nepromišljen, kod njega se stvorila ideja koju je trebao kasnije dodatno da prostudira. Ovo je bio
događaj koji je Ibn Firnasa uveo u
carstvo aeronautike.
Godine 875., oko 23 godine
nakon Armen Firmana, 70-godišnji Ibn Firnas izgradio je vlastitu mašinu za
letenje i to nakon što je proveo godine
proučavajući prirodu leta
pažljivo ih studirajući. Izgradio je par krila od svile i drveta te obložio ih stvarnim perjem. Skočio je sa litice brda Jabal Al–‘Arus te je lebdio u zraku jedan
značajan period. Mnogi svjedoci,
rekli su da im se činilo da je let trajao 10 minuta.
Dok se
spuštao, shvatio je da je problem u njegovom dizajnu. Fokusiran je bio svom svojom energijom u proučavanju mehanike letenja, ali je zanemario mehaniku slijetanja. Dok je spuštao na zemlju, ne mogavši usporiti, sletio je pri vrlo velikoj brzini. Kada je udario o tlo jako i ozbiljno se ozlijedio.
Ibn
Firnas je živio još 12 godina nakon ovog događaja. U posljednjim godina svoga
života naglašavao je sve ono što je pošlo naopako tog historijskog dana i došao
je do zaključka da njegov dizajn nije uključivao mehanizam kojim bi usporio spuštanje
letjelice. Ptice koriste svoj rep i krila istovremeno kako bi usporili brzinu pri
slijetanju i to sve do samog trenutka doticanja tla prilikom slijetanja. Ibn Firnas
je shvatio da je zaboravio dizajnirati
rep svojoj letjelici!
Abbas Ibn Firnas nije više niti pokušavao letjeti do
kraja svog života. Vijekovi će
proći prije nego što će taj
pokušaj napravi Ahmed Ćelebi , Turčin iz osmanskog vakta, (1630-1632) koji je tih godina prelebdio iznad Bosfora. Godine 1783. braća Mongolfjea su lansirala balon na topli
zrak sa korpom u kojoj su se nalazili ljudi, i taj
događaj se odvio u Parizu, da bi 1853. godine Sir George Cayley izgradio prvu modernu jedrilicu na osnovu fundamentalnog razumijevanje aerodinamičke teorije, te lebdio iznad grada Yorkshir u Engleskoj. Ovaj događaj se
odigrao skoro 1000 godina nakon prvog pokušaja letenja koji je izveo Abbas Ibn Firnas 875. godine.
Abbas Ibn Firnas je bio poznat po svojom pokušaju da ljudsko biće
poleti, ali poznat je danas po mnogo drugih dostignuća iz svog vremena. Bio je astronom koji je
izgradio mehanizirani planetarij s pokretnim planetama. Studirao je mehaničke uređaje i satove. Njegov interes
za kristalima kvarca i pijeska će ga dovesti
do toga da je topio pijesak u staklo što mu je omogućilo da napravi andaluzijsku čašu za piće. Eksperimentisao je sa objektivima i njihovim kvalitetima uveličavanja kao i sa svime ostalim što je dolazilo od stakla.
1976. godine u znak priznanja za dostignuća koja je ostvario Abbas ibn Firnas,
radna grupa za planetarni sistem nomenklature (IAU/WGPSN) imenovala je mjesećev krater Ibn Firnas u njegovu čast njegovim imenom “Ibn Firnas.”
The Bosnia Times
