Prije jedne decenije, grupa astronoma poželjela je istražiti jedno od najstarijih pitanja koje muči filozofe, naučnike, sveštenike, astronome, mističare i ostatak ljudske rase: koliko drugih Zemalja ima tamo, ako ih uopće ima? Koliko udaljenih planeta može odnjegovati život kakav znamo?
Njihov glavni adut bila je svemirska letjelica Kepler, koja je lansirana u martu 2009, na troipogodišnju misiju da osmotri 150.000 zvijezda u jednom dijelu Mliječnog puta. Tražio je sitne padove u zvezdanoj svjetlosti izazvane prolaskom egzoplanete ispred njene matične zvijezde.
Prije nego što je letjelica završila svoju misiju 2018, otkrila je više od četiri hiljade “svjetova-kandidata” među ovim zvijezdama. Zasad se ni na jednoj nisu vidjeli znaci života ili habitacije. Ova brojka sugerira da postoje milijarde egzoplaneta u galaksiji Mliječni put. Ali koliko je njih je potencijalno nastanjivo?
Nakon što je Keplerove podatke proučavao dvije godine, tim od 44 astronoma predvođen Stevom Bransonom sa Nasinog Istraživačkog centra Ames misli da ima odgovor, makar zasad. Njihov rad je prihvaćen i uskoro će biti objavljen u časopisu “Astronomical Journal”.
Keplerov formalni cilj bio je da izmjeri broj koji se zove eta-Zemlja: procenat zvijezda nalik Suncu oko kojih objekat veličine Zemlje orbitira u nastanjivoj zoni, gdje je dovoljno toplo da se na površini održi tečna voda. Tim je izračunao da makar jedna trećina, a možda čak i 90 odsto, zvijezda sličnih po masi i snazi našem Suncu imaju planete nalik Zemlji na ovakvoj udaljenosti.
Prema Nasinim proračunima, u Mliječnom putu postoji najmanje stotinu milijardi zvijezda, od kojih je oko četiri milijarde nalik Suncu. Ukoliko svega sedam odsto ima nastanjive planete – što je ozbiljno konzervativna procena – to bi značilo da postoji 300 miliona potencijalno nastanjivih planeta poput Zemlje samo u Mliječnom putu.
“Želimo biti konzervativni, u slučaju da nas priroda iznenadi glede nastanjivosti”, kaže Ravi Kumar Koppparapu, istraživač u Nasinom Godard centru u Grinbeltu, Merilend, i jedan od autora izvještaja. “Zato smo namjerno umanjivali svoje procjene.”
U prosjeku, izračunali su astronomi, najbliža takva planeta mogla bi biti udaljena oko dvadeset svjetlosnih godina, a na udaljenosti do trideset svjetlosnih godina od Sunca postoje četiri takve.
“Trebalo je proći jedanaest godina od lansiranja letjelice do ovog zaključka, ali to je to”, kaže Natalie Bathala, astronomkinja sa Univerziteta Californija u Santa Cruzu, koja je upravljala Keplerovom misijom i takođe jedna od potpisnica ove studije. “Ovo su naučni rezultati koje smo očekivali – ovo je i razlog zbog kojih se Kepler otisnuo na svoje putovanje.”
Novi rezultati znače da je galaksija najmanje dva puta plodnija nego što su pokazivale prve analize Keplerovih podataka, 2013. godine.
U mailu koji nam je poslao, David Sharbono, sa Harvard-Smitsonijan centra za astrofiziku, ipak je bio pomalo skeptičan.
“Keplerova misija nije pronašla mnogo (a možda niti jednu) planetu istinski analognu Zemlji, odnosno planetu sa istim radijusom kao Zemlja koja orbitira u istom periodu, što bi značilo da dobija istu količinu svjetlosti od zvijezde oko koje se kreće.”
Premda Keplerove planete jesu veličine Zemlje – od polovine do jedan i po put radijus naše planete – i jesu čvrste površine, niko ne zna kakve su u detalje, niti da li išta živi na njima, ni da li je to uopće moguće. One su previše udaljene da bi se sprovelo istraživanje. Zasad znamo da postoji samo jedna planeta sa životom, ova na kojoj smo.
No to ne znači da ne postoje prilike da se pronađu druge stvari. Keplerovo mjerenje eta-Zemlje odnosi se samo na zvijezde poput Sunca, ali u galaksiji su takve zvijezde mnogo rijeđe od manjih i tamnijih zvijezda, poznatih kao crveni patuljci. Jedna četvrtina do jedne polovine svih crvenih patuljaka takođe imaju planete koje se okreću oko njih u nastanjivom pojasu, iako pojedini astronomi brinu da bi radijacijski talasi mogli da onemoguće bilo kakav život na njima. Crveni patuljci nisu bili uključeni u analizu eta-Zemalja.
Dr Bathala kaže da bi mladi naučnici u budućnosti mogli pronaći načine da nadograde ova saznanja.
“A dotad će ovo biti defakto standard.”
(TBT, NYT)
