POLITIKA
Za međunarodnu zajednicu je Dejtonski
sporazum na kraju bio jedino rješenje, ali se rat u BiH mogao izbjeći da je
primenjen “Karington-Kutiljero sporazum”.Tvtrdi srpsko-ruski lobista
i močni član Bilderberg družine čiji je danas ima presudan utjecaj na Mladena Ivanića.
foto: Beta/AP
To je rekao donedavni šef švedske
diplomatije i bivši izaslanik EU za BiH Karl Bilt koji je podsjetio da je na
pritisak Amerikanaca od bošnjačkog vođstva odbačen, prethodno potpisani
Evropske unije o uređenju BiH.
U napisu za Evropski savjet za međunarodne
odnose povodom 20. godišnjice ovog sporazuma, on je podsjetio da su ključni
dijelovi od Alije Izetbegovića naknadno odbačenog sporazuma EU o uređenju Bosne
i Hercegovine koji su već bili potpisali vođi Bošnjaka, Hrvata i Srba, potom i
ugrađeni u nagodbu u Dejtonu.
Bilt, aktivni učesnik pregovora u Dejtonu, upozorio je da se i sad “Evropa
oglušuje o Balkan i opasnosti koje tamo vrebaju, a njeni političari moraju biti
preduzimljivi i spriječiti ponavljanje historije, naročito zbog škripca u kojem
se sad taj region našao zbog izbegličke krize”.
“Kritičari su napadali Dejtonski sporazum da uvreijžuje nacionalne i
etničke podjele u ustav Bosne, ali to je bilo jedino ostvarljivo rejšenje da se
spriječi raspad te zemlje”, ocijenio je nekadašnji izaslanik EU za BiH.
On je ukazao na činjenicu da je “Evropa ocijenila da je kucnuo njen
čas” za rješavanje sukoba u bivšoj Jugoslaviji i upravo da bi se spriječio
rat u Bosni, u proljeće 1992. britanski lord Karington i portugalski diplomata
Žoze Kutiljero izradili su plan za državno uređenje BiH koji su potpisali vođi
tri strane.
“Temeljno ustrojstvo plana Karington-Kutiljero bilo je”, kako je
naveo, “veoma slično nagodbi u Dejtonu, utanačenoj par godina kasnije,
pošto su dva miliona lica u Bosni protjerana iz svojih domova, a preko sto
hiljada njih izgubilo živote”.
“Ako biste pitali prvog pregovarača EU, lorda Karingtona, on bi vam ubjedljivo
rekao da su SAD bile te koje su podstakle bosanskog muslimanskog vođu,
predsjednika Aliju Izetbegovića, da se povuče iz tog dogovora”, ističe
Bilt.
Žoze Kutiljero je prije nekoliko godina na jednom okruglom stolu u Briselu to
potvrdio i rekao da se “zna koji je visoki američki zvaničnik zatražio od
predsjednika Izetbegovića da povuče potpis sa plana EU za BiH”.
Bilt, od 1999. do 2001. specijalni izaslanik za Balkan generalnog sekretara UN,
napominje da “pošto je rat potom izbio i proširio se Bosnom, UN i EU su
pokrenule mirovne napore u leto 1992.” i u Ženevi su bivši američki
državni sekretar Sajrus Vens i raniji šef britanske diplomatije Dejvid Oven
pregovarali s vođstvom tri strane i konačno 1993. godine ponudili mirovni plan.
“Ali su se vjetrovi promenili u Vašingtonu, i Džordža Buša (Starijeg)
zamjenila je vlada Bila Klintona”, ukazuje očevidac i učesnik ovih
historijskih događaja u ovom izuzetnom svedočanstvu, i dodaje da su “i
dalje predmet oprečnih tumačenja priče kako je propao i ovaj ‘Vens-Oven mirovni
plan’, mada Dejvid Oven ne krije svoje uvjerenje da je nova administracija u
Vašingtonu podsjekla noge tom planu i napustila sve napore”.
Bivši izaslanik EU i UN za Bosnu kaže da Oven u svojoj knjizi “Balkanska
odiseja” piše: “Da je predsjednik Buš pobjedio na novembarskim
izborima 1992. godine, došlo bi do raspleta u Bosni i Hercegovini 1993.
godine”.
Oven dodaje da “od proljeća 1993. do ljeta 1995. učinak politike SAD,
uprkos što se nazivao ‘zauzdavanjem’, bio da se produžio rat bosanskih Srba u
Bosni i Hercegovini”.
Bilt kaže da su to “jake reči, kao i napisi Sajrusa Vensa, koji je naravno
osjetio da je odbačen od Vašingtona i potom ostao gurnut u stranu
godinama”.
Potom je formirana Kontakt grupa SAD, Velike Britanije, Francuske, Njemačke i
Rusije s ciljem da u Bosni pokrene stvari, ali pošto nije bilo nikakvog
napretka, 1995. je sazvana konferencija u Dejtonu.
Tamo je konačno potpisan sporazum “koji suštinski sve u sebi vraća na plan
Karington-Kutiljero prije izbijanja rata, samo što je Bosna sastavljena iz dva,
a ne tri entiteta”, primećuje Bilt.
On kaže da je “jedan od potom stvorenih mitova bio to da su Srbi došli za
pregovarački sto zbog snažnog američkog bombardovanja… a bombardovanje koje je
imalo sumnjivu vojnu vrijednost je Ričardu Holbruku omogućilo da predsjednika
Izetbegovića ubjedi da prihvati Republiku Srpsku, što je on dotad
odbijao”.
Bilt kaže da su se u Dejtonu utvrđivanju unutrašnjih granica snažno bavili
Amerikanci i tri strane u BiH, dok su izaslanici EU “više bili posvećeni
ustavnom ustrojstvu koje bi Bosnu vratilo nazad na zajednički temelj… i ruski
ministar inostranih poslova Igor Ivanov je u tome bio konstruktivna i važna
snaga”.
On dodaje da je to ustrojstvo konačno ispalo složenije nego čto se mislilo i
dodaje da je “Federacija BiH skovana u Vašingtonu u početku 1993. da bi se
obustavili sukobi između Muslimana i Hrvata”.
Bilt odbacuje kritike da je takva struktura uvriježila etničke podjele, a ne
prava pojedinaca i naglašava “da bi u teoriji jedinstvena država bila
bolja i demokratskija, ali u praksi o takvim rejšenjima je lakše pričati nego
ih ostvariti”.
“Onima koji dovode u pitanje Dejton zato što je utemeljio nacionalne i
etničke identitete može se savjetovati da pokušaju da ubjede Škotlanđane da
prihvate potpunu integraciju s Engleskom, ili Katalonce i Baskijce sa Španijom…
a mogu to pokušati i s Bavarskom”.
Bilt ukazuje na to da “političari u takvim zemljama teže da se oslone na
nacionalne identitete, a ishodi na izborima u Bosni su to decenijama poslije
Dejtona nažalost potvrdili”.
On kaže da je nada bila da će poslijeratna Bosna, uz podršku procesa evropske
integracije, konačno dovesti do “Bosne dalje od Kipra, a bliže
Belgiji”.
Uz opasku da se to dosad nije dogodilo, Bilt izražava nadu da će BiH
“postepeno doći i do novog ustavnog rješenja” i podvlači da, uprkos
svim spoljnim pritiscima, “jedino razni činioci u Bosni mogu načiniti
nagodbe da bi zemlja krenula napred”.
Bilt naglašava da je proces približavanja EU ipak doveo do napretka u BiH i
zaključuje da su “previše dugo snage dezintegracije preovlađivale u
cijelom regionu i EU i međunarodni činioci su tek poslije previše dugog
razdoblja pažnju usredsredili na podsticanje snaga udruživanja”.
(The Bosnia Times, Beta)
